Fındık Tarım Takvimi
Ocak
Dişi çiçekler diğer adıyla karanfiller fındık dalarında kendi-lerini göstermeye başlarlar. Pulcuklarla örtülü bir tomurcuğun ucundan çıkan, çeşitlere göre kırmızı, bordo ve pembe renklerde değişen kıl gibi ince uzantıları olan bu dişi çiçekler, ileride birer fındık çotanağı olacaklardır.
Bol ürün alınmak isteniyorsa, bu karanfillerin sağlıklı olmaları ve soğuklardan etkilenmeden döllenmeleri gerekir. Bu bakımdan kış aylarında veya sonrasında gelen geç ilkbahar donlarına karşı bu aylarda önlem alınmalıdır.
Bunun içinde, genellikle mart ayı sonlarına kadar, bahçe içinde kolay yanıcı, sis veya duman veren, çalı-çırpı veya diğer yanıcı materyal temin edilerek rüzgarın geldiği yönlere yığıl-malıdır. Bunlar don tehlikesi baş gösterdiğinde, gaz yağı gibi kolay yanıcı maddelerle tutuşturularak fındık bahçeleri dondan korunur.
Yine bu ayda tomurcuklar patlamadan önce Virgül koşnili ile ilaçlı mücadele yapılır.
Ayrıca, özellikle kumlu topraklarda görülen Dalkıran zararlısı ile kültürel mücadele için de bulaşık ve kurumuş dallar toplanarak yakılabilir. Bu işlem gelecek aylarda da sürdürülür.
Şubat
Fındıklarda dişi çiçekler yani karanfiller iyice olgunlaş-mışlar, erkek çiçekler diğer adıyla püslerde fenerlenmeye yani çiçek tozlarını yaymaya başlamışlardır.
Özellikle yağış olmadığı hele de hafif hafif esen rüzgarlı günlerde fındık bahçeleri sapsarı bir tül gibi görünmeye başlar. Bu, sarı renkli çiçek tozlarını rüzgarlarla uçarak karanfillere ulaşması ve döllenmesinin başlayacağının işaretidir.
Havalar bu ayda ne kadar güzel geçer, ne kadar çiçek tozu uçuşur ve karanfillere ulaşırsa ve döllenme ne kadar iyi olursa, o yıl üründe o kadar bol olabilecek demektir.
İyi ve bol ürün almak için, döllenen karanfilleri de iyi beslemek gerekir. Bunun için yanmış çiftlik gübresini bu aydan itibaren verilmelidir. 3-4 yılda bir kullanılan çiftlik gübresi ocakların çevresine dal izdüşümüne (dalların tam altına) gele-cek şekilde 25-30 kg. kadar ve kesinlikle toprağa karıştırılmak suretiyle verilmelidir.
Bir ton yanmış çiftlik gübresinde 5,5 kg azot, 2,5 kg fosfor, 5,5-6 kg potasyum ve diğer bazı bitki besin maddeleri bulun-makta, ayrıca verilen toprakların yapısını da iyileştirmektedir.
Bu sıralarda, zarar yapmaya başlayan kozalak akarı’nı ve kışı kozalak içinde geçiren filiz güvesi’ni yok etmek için kozalakların elle toplanarak yakılmaması,bahçenin uygun bi yerine bırakılması oldukça yararlıdır.
Kullanılan çiftlik gübresi yanmamış ise, bahçe gübreden yeterli faydayı göremeyecektir.
Mart
Mart ayında bitkilerin ihtiyacı olan besin maddeleri yani gübre toprağa verilmelidir. Özellikle azotlu gübrelerin tavsiye edilen miktarının yarısı bu ay içinde, çiftlik gübresinde olduğu gibi, dal izdüşümlerine serpildikten sonra 5-10 cm derinlikte çapalanan toprağa karıştırılmalıdır.Yalnız gübre verilmeden önce toprak analizleri yaptırılıp gübreyi ona göre vermek gerekir.
Gübrelerin çapalanarak toprağa karıştırılması ile hem gübrenin yararı sağlanmış; hem de kışı toprakta geçiren çeşitli zararlı böceklerle kültürel mücadele edilmiş olur.
Çeşitli tomurcukların arasına girerek Kozalak veya fındık gülü adı verilen Fındık Kozalak Akarı zararlısı ile ilaçlı mücadeleye de havaların sıcak gittiği yıllarda yine bu ay sonlarında, yeni sürgünlerde dipten itibaren, üçüncü yaprak geriye devrildiğinde ilaçlı mücadeleye başlanır.
Fındık Yaprak Deleni ile ilaçlı mücadele de yine bu ayın başlarından itibaren larvaları galeri açmadan önce yapılır.
Bu ayda ilkbahar geç donlarından erken yeşillenen bahçelerde zararlarına karşı önlemler alınmalıdır.
Bu arada kıştan zarar görmüş sürgün ve dalların ayıklanması yine devam edilir. Yazlık (azotlu) gübrelerle, ahır gübrelerinin ocakların dibinden 50-60 cm uzaklıkta, dalların altına gelecek şekilde serperken, mutlaka çapalanmalı ve toprağa karışması sağlanmaktadır.
Nisan
Fındık dalları artık yeşermeye, bahçeler yemyeşil bir örtüye bürünmeye başlamıştır.Fındık çotanakları da bu aydan itibaren belirmeye başlar.
Genelde fındık bahçelerinde Fındık Kozalak Akarı ile ilaçlı mücadelenin yapılabildiği dönem bu aydır.Ocak başında ortalama 30 kozalak var ise yeni sürgünlerde dipten itibaren 3. yaprak geriye devriliyorsa derhal ilaçlamaya başlanmalıdır. Böylece Fındık Filiz Güvesi ile de mücadele edilmiş olur. Çünkü, fındık filiz güveleri de kışı kozalakların içinde geçirirler ve ilkbaharda yeni gelişen tomurcuklarla sürgünlerde galeri açarak kurumalarına neden olurlar. İlaçlama 15 gün sonra tekrarlanırsa daha iyi sonuç alınır. İlaç atılan bahçelere 30 gün süre ile hayvan sokulmamalıdır.
Özellikle urlu ve şekilsiz iç fındık zara şekliyle tanınan ve halk arasında pis kokulu böcek olarak bilinen Fındık Yeşil Kokarcası zararının yoğun olduğu bahçelerde kışlamış erginlere karşı ilaçlı mücadele Nisan ayının ikinci yarısında yapılır.
Sabahın erken saatlerinde 10 ocak silkelenmeli ve en az 1 kışlamış ergin düşerse ilaçlama dekara 8-10 lt su artırılarak yapılmalıdır.
Azotlu gübreleme geçmişse bu ay içinde de kullanılabilir. Zirai mücadele başarı; hedef zararlıya etkili ilacın önerilen dozda ve zamanda kullanılmasıyla mümkündür.
Mayıs
Tüm canlıların kış uykusundan çıkıp faaliyete geçtiği, fın-dık çotanaklarının dirilip dane içlerinin oluşmaya başladığı bu ayda fındığın zararlıları da zara vermeye başlamışlardır.Bu ba-kımdan mayıs ayındaki zararlı mücadelesine önem verilmelidir.
Bir çiftçinin yaklaşık 200 meyveye zarar veren, fındığın en yaygın zararlısı olan Fındık Kurdu ile mücadele danelerin mercimek iriliğine ulaştığı bu ayda yapılır. Bunun için: sabahın erken saatlerinde dallar 3×3.5 metre boyutunda beyaz bir beze silkelenerek fındık kurdu erginine bakılır. Eğer her 10 ocaktan en az 3 ergin böcek düşüyorsa kesinlikle ilaçlama yapılmalıdır.
Fındık kurdu için çok çeşitli ilaçlar varsa da; gerek çevreye ve özellikle kuşlarla arılara zarar vermemek için sulandırılır ilaçlar kullanılmalıdır. İlaçlanan bahçeye üç hafta hayvan sokulmamalıdır.
Tavsiye edilen azotlu (yazlık) gübrenin ikinci yarısı bu ayın sonlarına doğru ilk yarısındaki gibi (mart ayında ) uygulanır.
Fındık bahçelerinde; yapraktan verilen mikro (iz) element içeren yaprak gübreleri, mayıs- temmuz ayları arasında 15-20 gün ara ile 2-3 defa uygulanmakta olup, ilk uygulamasına ise bu ayın sonlarına doğru başlanılmaktadır. İlaçlama yapılan bahçeye belirtilen süre içinde hayvan sokulmamalı ve bahçedeki meyveler iyice yıkanmadan kesinlikle yenmemelidir.
Haziran
Yazın başlangıcı sayılan bu ayda daneler gelişip çotanaklar dirilmeye başlamıştır.
Bahçede ısırgan, böğürtlen gibi yabancı otlara karşı herbisit (yabancı ot ilacı) uygulanması bu ay sonlarına doğru yapılır.
Fındık ocaklarındaki dip sürgünleri şayet sonbaharda temizlenmemişse bu ayda da temizlenebilir.
Fındık dallarında bitki öz suyunu emerek beslenen ve bitkinin zayıf düşmesine hatta kurumalara neden olan Fındık Kahverengi Koşnili’nin hareketli 1. dönem larvalarına karşı yapılan ilaçlı mücadele başarı sağlamaktadır.Haziran ayı sonlarına doğru (yumurtadan çıkışın tamamlanmasına yakın) ilaçlı mücadele yapılmalıdır.
Büyük yayılım göstererek üreticilerin de yoğun şikayetine neden olan bu zararlıyla ilaçlı mücadeleye başlamadan önce bahçeden tesadüfen alınan 10 ocaktan işaretlenen 3’er bulaşık sürgün yani toplam 30 sürgünün her birinde 5 canlı koşnil var ise ilaçlı mücadele yapılmalıdır.
Başarılı bir ilaçlama için tüm yaprak, dal ve sürgünlerin tamamen ilaçlanması gerekir.
Bu ayda ayrıca Dalkıran zararlısıyla da ilaçlı mücadele ya-pılır. Zararlıyla bulaşık bahçelerde haziran ayının ikinci yarı-sında bahçe gezilir dallarda galeri açmaya başlamış ergin dişi böceklerin çıkardığı taze odun talaşı görüldüğünde ilaçlamaya başlanmalı ilk ilaçlamadan 15-20 gün sonra ikinci ilaçlama yapılalı.
Temmuz
Fındık içleri meyveyi doldurmuş, kabukları da iyice sertleşmiştir.
Yağışların az olduğu bazı yıllarda kuraklık baş gösterir. Fındık bahçelerinin bu olumsuz şarttan etkilenip, bitkinin su dengesinin bozulmasına dolayısıyla, meyve içinin iyi teşekkül etmemesi ile hasat önü dökümünün artmasına sebep vermemek için, imkanlar elverdiğince bahçeler sulanmalıdır.
Fındıkları toplanması yaklaşmıştır.Bahçelerde hasat önü temizliği evde, harmanda araç-gereç onarımları ve eksiklerin giderilmesi, harman yerinin hazırlanması gerekir. Fındık kokarcası’nın yoğunluğu fazla ise ilaçlama yapılabilir. Bunun için nisan ayında belirtilen ilaçların her hangi biriyle (değişik olması tavsiye edilir) dekara 50 lt su akıtarak nimf ilaçlaması yapılır.
İleride uygun ve yeterli gübre kullanmak amacıyla analiz yaptırmak için yaprak örneği de bu ayın ikinci yarısı (hasattan 10-15 gün önce) alınmalıdır. Toprak örneği ise gübre verilmeden önce her zaman alınabilir. Gübreleme yapmadan önce; bahçe toprağının ve/veya fındık yaprağının analizi yaptırılarak belirlene cins ve ihtiyaca göre gübre kullanılmalıdır.
Böylece boş yere gübre atılmamış ve toprağın yapısı bozulmamış olur.
Ağustos
Fındığın toplanmasına başlanır. Ürünü hasat ederken, tam olarak olgunlaşmasına azami dikkat edilmelidir. Olgunlaşma-dan hasat edilen fındıkta kalite ve randıman düşer.
Eylül
Harman zamanı geciken bazı yörelerde, ürünü sonbahar yağmurlarından iyi korumak gerekir.
Erken kurutulmayan veya naylon örtü altında uzun süre kalan fındıkların zarar görmemesi için gerekli tedbirler alınır.
Fındık hasadı tamamlandıktan sonra, Fındık filiz güvesi mücadelesi de yapılır. Bunun için yaprakların altına orta damar ile yan damarların birleştiği üçgen girintilerde kahverengi lekeler bulunup bulunmadığına bakılır, 100 yaprağın 15’inden fazlasında araz görülüyorsa ilaçlama yapılır.
Ekim
Toplama işlemi sürerken, gelecek yılın ürününü daha da artırmaya, yönelik çalışmalar Ekim’de de yapılır.
Bunun için budamaya önem verilmelidir. Öncelikle fındık dalları ayıklanmalı kurumuş, kırılmış veya verimden düşmüş dallar hatta ocaklar çıkarılarak yerleri yeni genç kök sürgünlerine bırakılır.Bu arada gereksiz kök sürgünleri de ayıklanır.
Kışlık gübre denilen fosforlu ve potasyumlu gübrelerin verilme zamanı da Ekim-Kasım aylarıdır.
Genellikle 3 yılda bir verilen fosforlu gübrelerde, ocakların çevresinde dal iz düşümüne ( dalların altına) gelecek şekilde 10-15 cm derinlikte açılacak 20-30 çukura atılarak kullanılır.
Mayıs böceği larvaları ile ilaçlı mücadele de Eylül- Ekim aylarında yapılır. Bunun için 50×50 cm’ lik çerçeve ile bahçenin araz görülen 16 ayrı yerinde işaretleme gerçekleş-tirilir. Buralar 25 cm derinliğinde kazılır bir örtü üzerine alınan toprak incelenerek 1m2 de ( 4 çerçeve alan) 3 adet larva varsa toprak ilaçlaması yapılır.
Kasım
Kış mevsimin başlangıcı sayılan Kasım ayında havaların uygun olduğu zamanlarda, fındık bahçelerinde ayıklama işlerine devam edilir. Yine kışlık (fosforlu) gübre verilmesi geciken yörelerde bu işler tamamlanır.
Fındığın iyi gelişip bol ürün verebilmesi için yetiştiği torağın ph’nın 5-7 arasında olması gerekmektedir. Bu ay, toprak ve yaprak analizlerinin sonucunda bahçemize tavsiye edilen kireç, fındık ocaklarının dal izdüşümlerine serpildikten sonra 5-10 cm derinlikte çapalanarak toprağa karıştırılıp verilir.
Bahçeye tavsiye edilen kışlık gübrelerle kirecin aynı anda verilmemesi tavsiye edilir.
Mayıs aylarında mücadele edilen virgül koşnili ile bu ayda da ilaçlı mücadele yapılabilir. Öte yandan kurumuş dallar toplanırken dalkıran ile de mücadele edilmiş olur.
Kışı bol yağışlı geçen yörelerde çiftlik gübresi bu aydan itibaren verilebilir. Toprağa gübre verirken; ocak diplerine serpip bırakılmamalıdır.
Aralık
Fındık dallarında püsler irileşmiş, karanfillerin tomur-cukları şişmiş ve tam patlamaya hazır, yer yer kırmızı uçları görülmektedir.
Bu ayda toprak ve yaprak analizlerinin sonuçlarına göre diğer aylarda zaman bulamamışsa bahçelere kireç verilir, çitler, hendekler onarılır.
